پایان نامه گسترش متودولوژی افزایش ایمنی جاده ها با رویکرد آموزش و اجرای قوانین

پایان نامه گسترش متودولوژی افزایش ایمنی جاده ها با رویکرد آموزش و اجرای قوانین

چکیده:

یافته‌های مطالعه نشان می‌دهد برای جلوگیری ازحوادث ترافیكی، مهارتخلف یك اصل اساسی درقوانین عبورومرورمحسوب می شود. درمیان همه عوامل مؤثردركاهش تخلفات ترافیكی، قوانین محكم وبازدارنده به همراه آموزش ترافیك به استفاده كنندگان راه نقش بسیارمثبت ومؤثری در ایمنی راه دارد.

در حال حاضر كشورهای پیشرفته بنا بر توصیه سازمان بهداشت جهانی در سیاست ایمنی راه تجدید نظر كرده و برای علوم رفتاری حداقل به همان اندازه علوم مربوط به راه و وسیله‌نقلیه اهمیت قائل شده‌اند. این امر باعث گردیده كه آموزش و اجرای قوانین در رأس سیاست جدید ایمنی راه‌ها قرارگیرد. بررسی‌های انجام گرفته نشان می‌دهد كه آموزش ایمنی تنها مختص گروه خاص نظیر رانندگان یا كودكان نمی‌باشد بلكه هر فرد یا افرادی، بخش یا ارگانی كه به  نوعی با ایمنی جاده‌ها در ارتباط است را شامل می‌شود. متدولوژی ارایه شده در این پژوهش آموزش ایمنی راه را در دو سطح استفاده‌كنندگان از راه و مسؤلین و متخصصین در نظر گرفته است كه در هر سطح روشهای و محتوای آموزش متفاوت می‌باشد.

مقدمه

ایمنی عبورومرور یكی ازاصول اساسی برنامه ریزی حمل ونقل است كه با گسترش فن آوری وتوسعه شهرها، نیازبه توجه ودقت نظر بیشتری یافته است. دركشورهای توسعه یافته، همگام با توسعه سایر بخشها، موضوع ایمن سازی عبورومرورمورد توجه قرارگرفته و با انجام مطالعات واتخاذ تدابیرلازم، سعی شده است كه حوادث رانندگی وپیامدهای ناشی ازآن تا حد امكان كاهش یابد. ولیكن متأسفانه دراكثركشورهای در حال توسعه, تعداد ونرخ حوادث ترافیكی همواره سیرصعودی داشته است. سیستم حمل ونقل متشكل ازسه بخش جاده، راننده ووسیله نقلیه است كه هریك ازاین سه بخش نقش عمده ومتمایزی درشكل گیری معضلات وحوادث ترافیكی ایفامی كند. 

بررسی متدولوژی آموزش ایمنی راه

دراین میان، انسان درنقش عابرپیاده، سرنشین ومأموراصلی اجرای قوانین ومقررات نقش بسیار ارزنده ای دارد. درعبورومرور، ایمنی اهمیت فراوانی داشته وبیشترین كوششها درزمینه حمل‌ونقل وترافیك بمنظورافزایش ایمنی وكاهش ضایعات وبخصوص تصادفات است. ازآنجا كه انسان ضربه پذیرترین واحد ترافیك است، ضروری می باشد دربخش آموزش، تدوین قوانین، كنترل، تهیه وایجاد تجهیزات ایمنی به این موضوع توجه گردد.

بررسی متدولوژی آموزش ایمنی

كاهش خسارت ناشی ازتصادفات وحوادث ترافیكی، نیازمند بررسی وتحلیل عوامل واصلاح برخی از مقررات موجود وهماهنگی بیش ازپیش ارگانهاست ودراین میان توجه به فرهنگ سازی وآموزش بعنوان راهكاركاهش حوادث راه وبهبود جریان تردد بسیارپراهمیت است، بطوریكه گروهی ازانسانها در حیطه ترافیك كه ضربه پذیری آنان بیش ازدیگران نیزاست، یعنی گروه سنی كودكان ونوجوانان( دانش آموزان) اغلب به جهت شرایط سنی وآگاهی نداشتن ازتوجهات منطقی قوانین ومقررات تشخیص ندادن و محاسبه نكردن فاصله وسرعت دچارحادثه می شوند، كه لزوم آموزش ترافیك را ازسطح مدارس، تشدید می نماید.

ازسوی دیگر امروزه خودروجزئی از زندگی روزمره مردم است، اما به كارگیری خودرو همراه با درونی سازی فرهنگ استفاده ازآن نبوده است. درمورد فرهنگ ترافیك درجامعه ما كاراساسی نشده است وكمتر به مطالب واصول مدونی دراین خصوص امكان دسترسی وجوددارد. رسانه ها، فرهنگ سازی و پرورش عناصرفرهنگی درامرآمد وشد راموضوعی حاشیه ای تلقی كرده وسایرمسئولان فرهنگ ساز نیزرفتار متشابهی دارند. بهترین مكان ترویج فرهنگ ترافیك، خانواده ودوران كودكی است، اما چشمهای تیزبین وذهن كنجكاوكودك هم اكنون ازآن محروم می باشد. 

اصول و  پارامترهای تاثیرگذار بر ایمنی جاده ها

اولین گام جهت ارتقای سطح ایمنی تردد، شناخت فاكتورهای تأثیرگذار برتصادفات جاده‌ای، آگاهی از زیر ساخت های ایمنی جاده‌، شناخت عوامل موثر در ایجاد خطاهای انسانی و بهره برداری و آگاهی از استانداردها و قوانین مربوط به هر یك از موارد فوق الذكر می‌باشد. مقوله ایمنی جاده ها یكی از مهم ترین مسائل در حمل و نقل جاده‌ای می‌باشد كه برای محقق شدن این مهم احتیاج به فناوری های هوشمند، تجربیات تخصصی، آشنایی با قوانین و آموزشهای ایمنی می‌باشد. دراین فصل جهت آشنایی با اصول و پارامترهای تاثیرگذار بر ایمنی جاده های برون شهری مطالبی ذکر شده است.

تصادفات ترافیکی در سامانه حمل‌ونقل جاده ای ایران

تصادفات ترافیكی در حمل و نقل جاده‌ای دارای انواع مختلفی می‌باشد. تصادفات جاده‌ای را می‌توان از نظر نوع تصادف، شدت تصادف، و میزان صدمه وارده به چهار دسته كلی تقسیم بندی نمود:

الف) تصادفات خسارتی

در این نوع تصادفات صدمه‌ای به سرنشین های وسیله نقلیه یا عابر پیاده وارد نمی‌شود، و تنها وسایل نقلیه در اثر برخورد با یكدیگر یا برخورد با شیء ثابت و غیرو دچار صدمات می‌شوند.

ب ) تصادفات جرحی

در این نوع تصادفات، برخورد منجر به جرح فرد یا افرادی می‌شود، كه این افراد می‌توانند سرنشینان وسیله نقلیه یا عابر پیاده باشند.

ج) تصادفات فوتی

در این نوع تصادفات، برخورد منجر به فوت فرد یا افرادی می‌شود، كه این افراد می‌توانند سرنشینان وسیله نقلیه باشند یا عابر پیاده باشند. 

فهرست

 عنوان                                                                                                                         صفحه

فصل اول: مقدمه و معرفی.................................................................................................... 2

1-1-تعریف مساله و اهمیت آن.................................................................................................. 6

1-2- نتایج مهم پژوهش............................................................................................................ 9

1-3- فصل‌های پایان‌نامه........................................................................................................... 9

فصل دوم: اصول و  پارامترهای تاثیرگذار بر ایمنی جاده ها.............................................. 12

2-1- تصادفات ترافیکی در سامانه حمل‌ونقل جاده ای ایران............................................................ 12

2-2- رابطه بین ایمنی و تحرک.................................................................................................. 13

2-3- عوامل ایجاد تصادفات جاده ای.......................................................................................... 16

2-3-1- عامل انسانی................................................................................................................ 16

2-3-2- عامل راه.................................................................................................................... 19

2-3-3- عامل وسیله نقلیه.......................................................................................................... 24

2-3-4- عوامل محیطی............................................................................................................. 25

فصل سوم: مروری بر مطالعات پیشین................................................................................... 28

3-1- آموزش ایمنی راه توسط تورهای تئاتری.............................................................................. 29

3-2- آموزش ایمنی راه در مدارس.............................................................................................. 35

3-3- اعمال مقررات بر كاهش تصادفات جاده‌ای در برخی كشورهای اروپایی.................................. 43

3-4- نقش و تبیین نکات محوری آموزش موتورسیکلت‌رانان با هدف افزایش ایمنی.......................... 49

فصل چهارم: بررسی روشهای آموزش قوانین و رانندگی................................................... 56

4-1- بررسی اصول وروشهای آموزش ترافیك و قوانین دركشورآلمان............................................. 57

4-1-1- گواهینامه برای هدایت وسائط نقلیه موتوری..................................................................... 59

4-1-2- طبقه بندی مجوزهای رانندگی (انواع گواهینامه های رانندگی) در آلمان............................... 64

4-1-3- تمرینات وامتحان رانندگی یك متقاضی دریافت گواهینامه................................................. 64

4-1-3- آشنایی وآموزش ضوابط ومقررات وقوانین عمومی........................................................... 65

4-2- روشهای آموزش رانندگی دركشورآمریكا.......................................................................... 68

4-2-1- انواع گواهینامه رانندگی............................................................................................... 68

4-4- روشهای آموزش رانندگی در ژاپن..................................................................................... 75

4-4-1- عناوین برنامه های آموزشی.......................................................................................... 75

4-3-2- تدابیر ایمنی ترافیك در سطح كشور ژاپن........................................................................ 77

4-3-3- آموزش ایمنی رانندگی درمؤسسه آموزش مركزی ژاپن..................................................... 78

4-3-4- صدورگواهینامه در ژاپن.............................................................................................. 83

4-4- روشهای آموزش رانندگی وكسب گواهینامه رانندگی درایران................................................. 87

4-4-1- مراحل آموزش هنرجویان درآموزشگاههای كشور............................................................ 88

4-4-2- آزمایشات رانندگی..................................................................................................... 88

4-4-3- منابع آموزشی............................................................................................................. 89

4-4-4- صدورگواهینامه رانندگی.............................................................................................. 90

فصل پنجم: بررسی متدولوژی آموزش ایمنی راه............................................................... 97

5-1- بررسی متدولوژی آموزش ایمنی......................................................................................... 97

5-1-1- مفهوم آموزش ایمنی راه............................................................................................... 99

5-1-2- آموزش مستمراصول ایمنی راه....................................................................................... 101

5-2-   اعمال قوانین و مقررات.................................................................................................... 143

5-2-1-تعیین عوامل و پارامترها مؤثر در نحوه اجرای اعمال قوانین ومقررات...................................... 144

5-2-2- اجرای قوانین راهنمایی و رانندگی و نظارت براجرای آنها................................................... 146

نمونه موردی آمارگیری انجام شده در زمینه نقش آموزش و اجرای قوانین در فرهنگ عبور و مرور        150

دور نمای آینده تصادفات و راه های برون رفت................................................................. 163

مقدمه...................................................................................................................................... 164

بخش اول: وضعیت عمومی محیط ترافیكی كشور............................................................... 165

1-1: وسیله نقلیه....................................................................................................................... 165

1-2: انسان.............................................................................................................................. 165

1-3: راه.................................................................................................................................. 166

1-4 مدیریت ترافیك................................................................................................................ 166

1-5 خسارات عمومی ناشی از ترافیك در كشور............................................................................ 166

1-6 چالشهای عمومی محیط ترافیكی كشور................................................................................. 167

بخش دوم

2-1 وضعیت تصادفات كشور از نگاه آمار (83-87)..................................................................... 168

2-2-1 شاخص شدت تصادفات................................................................................................. 169

2-2-2 شاخص نسبت تعداد تلفات به مجموع تعداد تلفات و مجروحین............................................. 170

2-2-3 شاخص ریسك ترافیك................................................................................................. 172

بخش سوم : مقایسه با سایر كشور........................................................................................... 175

مقایسه شدت تصادفات.............................................................................................................. 176

بخش چهارم: مقایسه پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و روانی تصادفات جاده ای................. 178

4-1 پیامدهای اقتصادی............................................................................................................. 178

4-2 پیامدهای تلفات انسانی....................................................................................................... 180

4-3 پیامدهای اجتماعی و روانی.................................................................................................. 181

بخش پنجم: راههای برون رفت........................................................................................... 182

5-1 : راه برون رفت از این معضل اجتماعی در جمله زیر خلاصه می شود.......................................... 182

5-2 :رویكردها  و راهبردها........................................................................................................ 185

فصل ششم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات..................................................................................... 192

6-1- خلاصه و نتیجه‌گیری........................................................................................................ 192

6-2- پیشنهادات برای ادامه تحقیق.............................................................................................. 200

منابع و مآخذ......................................................................................................................... 208

فهرست منابع فارسی................................................................................................................... 208

فهرست منابع لاتین..................................................................................................................... 209

فهرست تصاویر

عنوان                                                                                                              صفحه

شكل 1-1: نمودار تصادفات در آسیا، آفریقا و كشورهای توسعه یافته را در مقابل تعداد مرگ و میرها      3

شكل(1-2): مدل رگرسیون تعداد كشته‌ها در طی سال.................................................................... 5

شكل (3-1): موقعیت خط عبور.................................................................................................. 51

شكل(5-1) : تعریف آموزش ایمنی راه........................................................................................ 100